Dernek İşletme Nedir?

Dernek belirli hedefi gerçekleştirmek için bir araya gelmiş insan topluluğudur. Dernekler birçok alanda hizmet faaliyet göstermektedir. Derneklerde kişiler tüzel kişi olarak nitelendirilmektedir. Dernekler tamamen yasalar çevresinde kurulan kurumlardır. T.C. anayasasına aykırı hiçbir faaliyette bulunamazlar. Dernek işletmek için en az 7 kişinin üye olması gerekir. Dernekler kazanç üzerine kurulmazlar. Tamamen kişilerin bir amacı gerçekleştirmek amacıyla kurdukları kurumlardır.

Dernek üyelerinin mutlaka fiil ehliyeti sahibi olması gerekmektedir. Fiil ehliyeti olmayan kişilerin dernek kurması olanaksızdır. Her bir kişinin izin almaya ihtiyaç duymaksızın dernek kurma hakkı bulunmaktadır. Dernekler toplumların hayat kalitesini iyileştirmek için toplumlara faydalı olmak için kurulmuş kurumlar olarak karşımız çıkar.

Özellikleri olarak vakıflara benzemektedir. Hiç kimse zorla dernek açmaya zorlanamaz. Ayrıca derneğe üye olmaya da zorlanamaz. Dernek işletme profesyonellik gerektiren bir iş sahasıdır. Belli kurallar etrafında oluşturulup, varlığını sürdürmelerini gerektirir. Dernek işletmek için mutlaka zorunlu olarak bazı kayıtların tutulması gerekir. Derneklerin işletme düzenini belirleyen yasalara dernekler yasası denilmektedir. Ülkemiz’ de yürürlükte olan yasa 5253 Dernekler Yasasıdır.

Dernek İşletmesi Kurulması İçin Gerekli Belgeler?

Derneklerin kurulması için belli başlı önemli belgeler bulunmaktadır. Bu belgelerin bulunması zorunludur. Belgeleri tam olmayan dernekler kapatılmaktadır. Dernekler kuruldukları andan itibaren en kısa zaman aralığın da kuruluş bildirimini yapması gerekmektedir. Mutlaka en kısa süre de dernek tüzüğünü belirlemeleri gereklidir. Dernek işletmesi için bulunması zorunlu belgeler şu şekildedir:

• Derneğin kurucu olan kişinin mutlaka iki tane kuruluş bildirim imzalaması gereklidir
• Kurucu üyeler tarafından ıslak imzayla oluşturulmuş 3 tane dernek tüzüğü
• Üyelerin nüfus cüzdanlarının fotokopisi
• Yabancı vatandaşların ikametgah adresleri
• Derneğin adı
• Derneğin organları
• Tüzük

Yukarıdaki sayılan maddeler mutlaka dernek kurumlarında bulunması gerekli maddelerdir. Ayrıca mutlaka derneklerin bir tüzük sahibi olması gereklidir. Kuruluş bildirimi yapmayan dernekler kapatılmaktadır. Dernek üyeleri ortak hedef kapsamın da tüzüğü belirlemelidir. Derneğin bütün amaçları tüzükte belirtilmesi gerekmektedir.

Dernek tüzüğü oluşturmak profesyonellik isteyen bir eylemdir. Ayrıca T.C. hukuku kapsamın da oluşturulması gerekir. Dolayısıyla mutlaka bir hukuk danışmanından destek alınması gereklidir. Dernek tüzüğü oluşturulurken bütün üyelerin ıslak imzası gereklidir. Tüzük bütün üyeler tarafından oluşturulan ortak bir belge niteliğini taşımaktadır. Derneğin hedefleri tüzükte mutlaka yer almalıdır.

Şayet dernek bir iktisadi işletme kurmayı istiyorsa; mutlaka kendi tüzüğüne uygun davranmak durumundadır. Dernek tüzüğünde yer alan kurallar çerçevesinde iktisadi işletme kurulma kararının yapılacak olan bir genel kurulda ya da toplanılacak olan yönetim kurku kararıyla alınması şarttır. Bu noktada işletmenin unvanının belirlenmesi; açık adresinin tespiti gibi de dernek tüzüğüne göre oluşturulmalıdır. Yine kurulacak olan iktisadi işletmenin temsilcilerinin kimler olacağı ve sermayesinin tutarı da tüzük çerçevesinde oluşturulmak durumundadır.

Derneklerin Uyması Gerekli Esaslar

Derneklerin kuruldukları andan itibaren mutlaka bünyesin de uymaları gereken esaslar bulunmaktadır. Bu uyulması gereken esaslar zorunluluk esasına göre uyulmaktadır. Esaslara tam uymayan defterler kanunlar çerçevesinde kapatılmaktadır. Derneklerin uyması gereken esaslar şu şekilde sıralanabilir:

Bilançoya göre: Dernek kurumları şahsi işletme hesaplarına göre defter kayıtları tutmaktadır. Bazı durumlar da ise yıllık gelirinin 5100 TL’yi geçen dernekler takip eden dönemden başlayarak bilanço esaslarına uygun şekilde kayıt tutmaktadır.

Şube esasına göre: Herhangi bir bölgede şubesi bulunan derneklerin bilanço esaslarına uygun olacak şekilde defterlerini tutmaları gereklidir. Ayrıca yılın belli başlı dönemlerinde bu evrakları yetkili kurumlara teslim ederek bildirmeleri gereklidir.

İsteğe Bağlı Esas: Dernekler yönetim kurulu kararlarına bağlı olarak kendi inisiyatifine bağlı olarak bilanço esaslarına uygun olacak şekilde kayıt tutabilir.

Ticari esaslara göre: Ticari amaçla kurulmuş dernekler, vergi usullerine uygun olacak şekilde defter tutma zorunluluğu bulunmaktadır. Vergilerini düzenli olarak ödemeyen, vergi kayıtlarını tutmayan ticari dernekler kanunlar tarafından kapatılmaktadır.

Derneklerin Tutması Gereken Defterler Nelerdir?

Dernekler ve vakıflar gibi kurumların zorunluluk esasına bağlı olarak tutması gereken defterler bulunmaktadır. Bu defterler T.C yasaları kapsamın da tutulması mecburi olan evraklardır. Defter evraklarını tam olarak tutmayan derneklere yaptırım uygulanmaktadır. Bu yaptırımlar sonucunda dernek üyelerine ciddi para cezaları ve derneği kapatma yaptırımı uygulanabilir. Dolayısıyla mutlaka dernek defterlerinin tutulması gereklidir. Derneklerde bulunması gereken defterler şu şekilde sıralanabilir:

Karar Defterleri: Derneğin yönetiminin aldığı kararlar tarihine ve sayısına göre bu defterlere yazılmaktadır. Uygulanacak olan kararlar toplantıya katılan üye kişiler tarafından ıslak imza ile imzalanmaktadır.

Üye Kayıt Defterleri: Derneğe katılan kişilerin kayıt edildiği defterlerdir. Kişilerin TC kimlik numaraları bu defterlere raporlanmaktadır. Ayrıca üye olan kişilerin derneğe giriş ve çıkış zamanları da bu defterlere kaydedilir.

Evrak Defteri: Derneğe gelen ve giden evraklardır. Tarih kronolojisine uygun olacak şekilde defterler oluşturulur. Ayrıca sıra numarasına göre belirlenir. Derneğe gelen evrakların orijinalleri ve kopyaları evrak defterin de tutulmaktadır. Bulundurulması mutlaka zorunlu olan defter türüdür.

Demirbaş Nitelikte Defterler: Derneğe üye olan demirbaşların üyelik tarihleri, edinilme tarihleri bu defterlere işlenmektedir.

İşletme Defteri: Derneğin adına alınan gelirler ve giderler bu deftere işlenir.

Yukarıda yer alan belgeler mutlaka dernekler de bulunması gereken defterler kapsamın da yer almaktadır. Bu defterler zorunluluk esasına göre tutulmaktadır. Yukarıdaki sayılan defterlere sahip olmayan dernekler yasal yaptırımlarla karşılaşmaktadır. Yasal yaptırımlar sonucunda dernek üyelerine ciddi miktarlar da para cezası ve süresiz dernek kapatma cezası uygulanmaktadır.

Dernek İşletme Defterinde Dikkat Edilecek Unsurlar?

Yetkili kurumlar dernekleri denetlerken birçok unsuru göz önünde bulundurur. Dernekler mutlaka kurallara uygun bir şekilde defter kayıtlarını tutmaları gerekmektedir. Dernek işletme defterlerin de eksiklerin bulunması kişilere ciddi düzeyde yaptırımlar sağlayacaktır. Dernek işletme defterleri hazırlanırken titiz bir çalışmayla çalışılması gerekir.

Dernek işletme defterleri hazırlanırken kişiler büyük bir titizle çalışmaktadır. Dernek işletme defteri T.C. anayasal kanunlarına uygun olarak hazırlanması gerekir. Dernek işletme defterlerin de kişilerin derneğe giriş ve çıkış saatleri uygun olarak yapılmalıdır. Dernek işletme sistemine üyelerin kaydı doğru olarak girilmesi gereklidir.

Dernek İşletme Defteri Özellikleri

Dernek işletme defterleri resmi evrak niteliğini taşıyan defterlerdir. Dernek işletme defterlerin de kişilerin kayıtları tutulmaktadır. Derneğin tüzüğü deftere detaylı olarak yazılıp, rapor edilmektedir. Defter kayıtlı Türkçe olarak deftere kaydedilmelidir. Kayıtlar son derece titiz bir çalışmayla yazılıp, kaydedilir. Defterlerde yevmiye düzeltmeleri gerekmektedir.

Defterler karar defteri, üye defteri, evrak defteri şeklinde düzenlenmesi gerekir. Düzenlenen evraklar ilgili kurum ve kuruluşlara bildirilmesi gereklidir. Derneklerin tüzüğü mutlaka olması gerekir. Dernekler yedi kişiyle kurulan kurumlardır. Yedi kişiden az kişiyle kurulmamaktadır. Dernek kayıtlarının oluşumunda profesyonel hassaslık gösterilir. Dernek işletme defterleri yazılırken resmi bir dil yapısı kullanılmalıdır. Dernek işletme defterleri derneklerin bütün kayıtlarının tutulduğu defterlerdir.

Dernek işletme defterleri derneğin kurucu üyeleri tarafından oluşturulur. Alınan kararlar ortak bir kararla tüzüğe yansıtılır. Bütün aşamalar kayıt altına alınarak bu doğrultuda deftere işlenmektedir. Defterler arşivlenerek dernekte saklanıp, muhafaza edilmektedir.